یکی از مهمترین اصولی که امروزه در امر صنعت ساختمان مطرح میشود، موضوع
بهینهسازی مصرف از راه تغییر الگوی مصرف است. با استفاده از عایق خارجی ساختمان
میتوان مصرف انرژی در ساختمان را کنترل کرد و به حداقل میزان ممکن رساند. در خانه
پایدار تمام اصول عایقکاری رعایت شده است. چنین خانهای دوستدار محیط زیست
است و کمترین میزان انرژی را مصرف میکند.
مصرف انرژی در ایران، چهار برابر ژاپن!
گوشها پر است از اینکه باید در مصرف انرژی صرفهجویی کنیم و از منابع طبیعی محدود،
برای آیندگان هم باقی بگذاریم. اما واقعیت این است که حتی بهرغم صرفهجویی باز هم
مصرف انرژی در ایران بسیار بالا است. گویا مشکل از جای دیگری نشات میگیرد که با
صرفهجویی برطرف نمیشود. شاید این آمار بهنظر عجیب برسد؛ اما نرخ مصرف انرژی در
ایران 14 برابر ژاپن و 4.4 برابر مصرف جهانی است.
میزان مصرف بالای انرژی به اقتصاد کشور لطمه بزرگی میزند. علاوه بر این امنیت انرژی
را به مخاطره میاندازد و به محیط زیست آسیب جدی وارد میکند. واقعیت این است که
ایران پروتکلهای بینالمللی محیط زیست را امضا کرده است و با ادامه این وضعیت هیچ
بعید نیست کار حتی به پرداخت جریمه هم برسد.
شاید کمتر کسی بداند که بیشترین بخش از کل مصرف انرژی به بخش ساختمان مربوط
میشود. پوسته خارجی ساختمانها عایق نیست و در نتیجه بهطور میانگین تقریبا 35
درصد انرژی از دیوارهای جانبی، 25 درصد از سقف، 10 درصد از کف و 20 تا 30 درصد از راه
پنجرهها به هدر میرود.
با توجه به اینکه منابع طبیعی محدود هستند و بهای مصرف انرژی هم بالا است، اهمیت
عایق خارجی ساختمان بیش از پیش آشکار میشود.
ساختمان صفر انرژی چیست؟
امروزه ضرروت ساخت ساختمانهایی که عایق خارجی ساختمان دارند، از فرهنگسازی
برای صرفهجویی هم مهمتر است. زیرا توجه به عایق خارجی ساختمان یک کار زیربنایی
است و ترتیبی میدهد که دیگر صرفهجویی به شکل کنونیش دیگر آنقدرها لازم نباشد.
جالب است بدانید ساختمانهایی هستند به نام «ساختمانهای صفر انرژی» که برای
بهینهسازی مصرف طراحی شدهاند و مصرف انرژی در ساختمان آنها تقریبا صفر است.
زیرا این ساختمانها طوری طراحی شدهاند که خودشان انرژی لازم خود را تامین میکنند؛
ساختمان صفر انرژی در واقع نیاز ساختمان را کاهش میدهد و بعد با تجهیزات الکتریکی و
مکانیکی، مصرف انرژی را به حداقل میزان ممکن میرساند.
ساختمان صفر انرژی نهتنها مانع هدر رفتن انرژی خانه نمیشود؛ بلکه با طراحی خاصی که دارد، بهجای مصرف انرژی از انرژیهای تجدیدپذیر استفاده میکند. |
اولین ساختمان صفر انرژی کجا ساخته شد؟
قبل از جنگ جهانی دوم منابع انرژی محدود شده بود. مهندسان در پی یافتن راهحل
مناسبی برای بیرون آمدن از بحران انرژی، چاره را در این دیدند که انرژی ساختمان را از
سیستم گرمایش خورشیدی را بگیرند.
دولتها این راهکار را بهصرفه دیدند و از آن استقبال کردند. سال 2007 آمریکا قانونی را
تصویب کرد که طبق آن تا سال 2040 باید تمام ساختمانهای تجاری به ساختمانهای
صفر انرژی تبدیل شوند. همچنین تا سال 2050 تمام ساختمانهای مسکونی هم باید
طراحی ساختمانهای صفر انرژی را داشته باشند.
به تبعیت از این تصمیم اروپا در سال 2010 زیرساختهای لازم را فراهم کرد تا از 2018 به
بعد تمام ساختمانهای تجاری از فناوری ساختمانهای صفر انرژی استفاده کنند. در گام
بعدی هم قرار است تا سال 2020 باقیمانده ساختمانها به شیوه صفر انرژی طراحی
شوند.
ساختمان صفر انرژی در ایران
در ایران نیز سال1370 یا تصویب مبحث 19 توسط هیئت وزیران در بهینه سازی مصرف
انرژی و کاهش مصرف انرژی در ساختمان اقدامات مهمی انجام شد و از سال 1384
اعمال ان برای ساختمان های دولتی اجباری گردید.
ایران هم در سال 1370 برای بهینهسازی مصرف مبحث 19 را به تصویب رساند و طبق آن
قرار شد از سال 1384 به بعد ساختمانهای دولتی به فناوری صفر انرژی مجهز شوند.
اقداماتی نیز صورت گرفت. اما معلوم نشد در ادامه چه بر سر این طرح آمد. چون تغییر
محسوسی رخ نداد.
بهینهسازی مصرف در ساختمان صفر انرژی
معمولا از اسم ساختمان صفر انرژی چنین برداشت میشود که صرفا در طول زمان باعث
بهینهسازی مصرف انرژی میشود. اما در واقع بخشی از بهینهسازی مصرف در این
ساختمانها به انرژی مصرفی در مرحله ساخت و بهرهبرداری، مصالح و تجهیزات
برمیگردد.
بهینهسازی مصرف به دو روش انجام میپذیرد؛ اول نیاز به انرژی به کمترین میزان ممکن
میرسد و بعد انرژی لازم با استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر تامین میشود. میزان مصرف
انرژی در ساختمان صفر انرژی تقریبا صفر است.
کدام بخشهای ساختمان بیشتر انرژی را هدر میدهند؟
سقف و دیوارهای جانبی ساختمان بیش از سایر قسمتهای خانه باعث هدررفت انرژی میشوند. چون دیوارها و سقف مستقیما در معرض محیط بیرون و تابش خورشید هستند. بنابراین طبیعی است که در تابستان و زمستان با عبور دادن انرژی از محیط خارج به داخل و بالعکس باعث اتلاف انرژی میشوند. به همین دلیل است که در فصل گرما و سرما ناگزیر بیشتر از وسایل گرمایشی و سرمایشی استفاده میشود. این مساله موجب تولید گازهای گلخانهای میشود و به محیط زیست هم آسیب میرساند.
عایق خارجی ساختمان بودن، صرفهجویی در منابع انرژی، کاهش بهای مصرف انرژی، بازدهی بالای انرژی، افزایش ارزش ساختمان و احساس راحتی بیشتر به دلیل دمای یکنواخت محیط از جمله مزایای داشتن عایق خارجی ساختمان است. |
عایق خارجی ساختمان و عایق کردن دیوارها
دیوارها و سقف بیش از سایر بخشهای خانه باعث اتلاف انرژی میشوند. بنابراین با عایق کردن دیوارها میتوان از هدر رفتن انرژی جلوگیری کرد.
برای عایق خارجی ساختمان روشهای مختلفی وجود دارد. با شناخت این روشها میتوان راهکاری را برگزید که در بهینهسازی مصرف بیشترین فایده را داشته باشد.
عایق خارجی ساختمان بهطور کلی یک لایه عایق حرارتی دارد و نماهای رایجی از جنس سنگ، گچ و آجر هم روی آن قرار میگیرد.
در همین رابطه بخوانید: چطور هزینه مصرف انرژی خانه را کاهش دهیم؟ |
عایق خارجی ساختمان با استفاده از سازه
این روش برای عایقهای حرارتی معدنی مثل پشم سنگ تختهای انعطافپذیر، پشم
سنگ لحافی و پشم سنگ پتویی مناسب است که انعطافپذیری بالایی دارند. با توجه به
خاصیت انعطافپذیری عایقهای حرارتی نمیشود نما را مستقیم روی آن قرار داد. یک
قاب فلزی یا یک قاب چوبی لازم است تا عایق حرارتی در سازه قرار بگیرد و نما روی سازه
کار شود.
عایق خارجی ساختمان بدون استفاده از سازه
این روش برای عایقهای حرارتی صلبی مثل عایق پشم سنگ تختهای صلب مناسب
است. زیرا این نوع از عایقهای حرارتی منعطف نیستند. در نتیجه برای نصب به سازه
نیازی ندارند و میشود نما را مستقیم روی عایق حرارتی گذاشت.